Toch is er al veel veranderd zegt Strauss-Kahn

Vroeger Frans socialistisch minister en nu directeur-generaal van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) Dominique Strauss-Kahn is meer optimistisch dan zijn collega's. "Nog nooit werden economie en werkgelegenheid zo sterk gestimuleerd als nu. De kredieten van het IMF worden aan behoeftige landen vlotter toegekend aan minder strenge voorwaarden." "Maar dat is niet onze ervaring" kreeg hij als repliek. "Wij vinden dat het IMF de landen nog steeds te veel dwingt hun sociaal model af te bouwen." Hij geeft toe dat er nog veel werk is binnen het IMF zelf om oude ingebakken regels en houdingen om te zetten naar een nieuwe meer sociale en duurzame aanpak.

Ook hij meent dat er te weinig vaart zit in de financiële regelgeving, zeker vanuit de USA. De toekomstige groei zal lager zijn dan vroeger. Het is ook niet voldoende dat China, India en Japan de groei aantrekken, dat is onevenwichtig. De "groene" economie is belangrijk maar op zich niet genoeg. Het IMF wordt hervormd, groei- en ontwikkelingslanden moeten een plaats krijgen in het beheer. Wij willen dat de internationale vakbeweging kan beschikken over een toegang tot de internationale economische instellingen, een plaats om vlugger te kunnen reageren als één en ander misloopt.

Andy Warhol

Voor dit soort recepties loop ik niet meteen over van entousiasme. Maar zoals het hoort nodigden de staat Pennsylvania en de stad Pittsburgh hun gasten uit op een ontvangst. En ditmaal was ik onmiddellijk gemotiveerd, omwille van de locatie: het Andy Warholmuseum. 10:30 pm: te veel volk verdong zich op de benedenverdieping van dit gerestaureerde bedrijfsgebouw voor een voortreffelijk glas Californische wijn. Maar, te warm, te weinig lucht en te veel speeches. Op de bovenverdiepingen: geen volk, frisse lucht en... de werken van mister Warhol.

Andy (°1928, +1987) was een rare kerel, zat zelf in bedrijfsleven, met toegepaste kunst. Zijn ideeën passen niet dadelijk in een ACV-publicatie, zoals je kan merken aan het citaat op de foto. Toch was hij een baanbreker in de kunst van vorige eeuw. Ik laat je even meegenieten en heb niet voor Marilyn Monroe gekozen

De arrogantie van Wallstreet

Pascal Lamy is zichtbaar vermoeid. Hij is de grote baas van de Wereldhandelsorganisatie en lange afstandsloper. Dat hij geen kilootje te veel wil is hem aan te zien. Hij is de meest sociale directeur-generaal die de WTO ooit gekend heeft. Ook hij is eerder pessimistisch: "We zijn het momentum van Londen kwijt en de druk op de regulering van de financiële markten zou wel eens voorbij kunnen zijn. Het is goed dat regeringen zich bezighouden met bonussen en fiscale paradijzen, maar dat is niet genoeg." Met lede ogen ziet hij de arrogantie van Wallstreet (New-York) en de City (Londen) van dag tot dag vergroten. De enige internationale regulator: de "Financial Stability Board" is te zwak en werkt niet open en transparant.

Pascal Lamy prijst het "Gobal Jobs Pact" van de IAO. "Voor het eerst in de geschiedenis veroordelen sociale partners en regeringen het protectionisme. Vakbonden moeten vrijhandel promoten" zegt hij in de richting van mijn nieuwe Amerikaanse collega Richard Trumka (foto). "Vrijhandel en de sociale normen van de IAO zijn helemaal niet tegengesteld, ze moeten net elkaar versterken."

Angel Gurria en de belastingparadijzen

Na de grijzige plechtstatigheid van Somavia krijgen we de flamboyante Angel Gurria op bezoek, de Mexicaanse DG van de OESO, zeg maar de 30 industriële landen. Een spraakwaterval zoals altijd, maar deze keer met weinig optimistische klanken. Dit en volgend jaar verdubbelt de werkloosheid in de OESO-landen, tot 57 miljoen, 10%. Het herstel is dus veel te zwak om nu te gaan besparen, dat zou de crisis dieper maken en de ongelijkheid vergroten.











Hij is als de dood voor een herstel zonder jobs, want sociaal en economisch gevaarlijk. Bedrijven en overheden moeten vooral investeren in innovatie, opleiding en vorming. Dat levert de beste resultaten op als de economie herstelt.

Het goede nieuws is wel de strijd tegen de belastingparadijzen. In 10 maanden gebeurde meer dan de vorige 10 jaar samen.

Nieuw: de IAO op de G20

In Londen hadden wij bekomen dat Juan Somavia, de directeur-generaal van de Internationale Arbeidsorganisatie aan de G20 mag deelnemen. Hij herhaalde hier de slechte vooruitzichten inzake werkgelegenheid. Dus er moet verder geïnvesteerd worden in kwaliteitsvol werk. Ook de sociale zekerheid heeft, daar waar ze goed is, haar nut meer dan bewezen en vele mensen uit de armoede gehouden. Somavia is vooral bezorgd over de groei na de crisis, die hoogstwaarschijnlijk minder jobs zal opleveren dan in het verleden.

Met het Internationaal Monetair Fonds wordt onderhandeld om in het voorwaardenkader voor het toekennen van leningen aan arme landen, de toepassing van de belangrijkste conventies van de IAO op te nemen. Zo komt er tenminste een "basic social floor." President Obama zal waarschijnlijk volgend jaar in juni de Internationale Arbeidsconferentie in Genève bezoeken. Dat zou een belangrijk en welkom signaal zijn om deze ideeën ook wereldwijd in praktijk te brengen.

Angela Merkel over Opel: geen protectionisme

Naast ontmoetingen met de Britse en de Australische premiers Gordon Brown en Kevin Rudd hebben mijn collega Michael Sommer, voorzitter van de Duitse DGB, en ik vandaag ook de Duitse Bondskanselier Angela Merkel gezien. Uiteraard heb ik het met haar gehad over Opel en de vestiging in Antwerpen en ook de troeven ervan in het licht gesteld.

"Ik begrijp volkomen uw onrust en die van de werknemers van Opel Antwerpen. Op dit moment", zegde Merkel, "zijn in dit dossier alle ogen op Duitsland gericht. Wij worden er van verdacht om dit dossier niet helemaal eerlijk aan te pakken en zelfs de term protectionisme valt. Ik zeg u: als wij die 1,5 miljard euro niet zouden geïnvesteerd hebben in Opel, dan zou heel het Europese concern al gevallen zijn. Met inbegrip van de zetels in België, Spanje, de andere landen en natuurlijk ook Duitsland." (N.B.: er wordt in totaal 4,5 miljard in het vooruitzicht gesteld.)

Wat de overnemer Magna betreft, zijn er nog heel veel vragen. Daar speelt ook het overleg in de Betriebsrat, de Europese ondernemingsraad, een rol in. Dat zal allemaal niet zo gemakkelijk zijn. "Maar in elk geval", verzekerde Angela Merkel ons, "zijn wij niet van plan om op enige manier een politiek te voeren die als protectionistisch bestempeld zou kunnen worden."

Zowel de Duitse regering als onze Duitse collega's zien het delicate van dit dossier. Alle geoorloofde middelen moeten wij te baat nemen om onze werkgelegenheid te verdedigen en ook deze kans mochten wij niet laten liggen.

Land of hope and misery

Het popconcert van gisteravond was niet alleen bedoeld als opkikker voor de Pittsburghers, om hen wat af te leiden, nu een deel van hun stad met hoge hekken is afgesloten voor de G20. Het was ook een manifestatie georganiseerd door de dynamische voorzitter Leo Gerard van de United Steel Workers, samen met een aantal milieuorganisaties. De "Rally for Clean Energy Jobs". Veel korte begeesterende toespraken over de hoop om deze streek te ontwikkelen, ver weg van het donkere industriële verleden. Daar wordt aan gewerkt, zoveel is zeker en dat werd in korte toespraken duidelijk gemaakt door staalarbeiders, vakbondsleiders, de burgemeester en de gouverneur. Maar je gelooft het of niet, het concert werd ook voorafgegaan door een gebed, geleid door een priester. Eén die tussen de werkende en werkloze mensen staat. Zijn gebed vertrok vanuit de realiteit en was toepasselijk voor het werk dat wij hier trachten te doen. Iedereen ingetogen en muisstil. Also this is America.

Maar tussen de verhalen van "hope and glory" waren er ook getuigenissen te horen. Leo Gerard vertelde ons over een alleenstaande vouw met kinderen die 1100 dollar per maand verdiende. Een huis was een noodzaak en vooral ook een droom. Haar bank vond dit haalbaar, met een beetje inspanning moest het kunnen en in geval van nood, zou een nieuwe lening soelaas bieden. Ze betaalde 900 dollar per maand. Maar toen kwam de financiële crisis, haar bank had geld nodig, geen sprake van een nieuwe lening. Haar huis werd verkocht, ze was alles kwijt, de familie stond op straat...

De 31-jarige Jessica getuigt: "In de negentiger jaren hadden we heel grote dromen. Alles leek mogelijk. Ikzelf en mijn vrienden gingen naar het college en de univ en we geloofden dat de toekomst gevuld zou zijn met kansen en dat er werk zat was. Maar als ik nu rondkijk naar mijn vrienden en naar mezelf zie ik de enorme schulden waaronder we gebukt gaan en zie ik dat we niet die jobs hebben die we verwacht hadden na onze studies... Ik had nog geluk een lening voor mijn huis te kunnen krijgen, maar de meeste van mijn vrienden kregen er geen omdat hun studieleningen nog torenhoog waren. Soms vraag ik me af of het echt de moeite waard was te studeren, kijk naar wat wij ervoor betaald hebben en nog betalen en wat nu onze situaties is." Jessica is niet alleen, heel veel jonge mensen met hoge diploma's zijn werkloos of doen een job onder hun niveau.

Als je iets verder kijkt dan de vele mooie stalen bruggen van Pittsburgh uit het industrieel verleden en je trekt de heuvels in, dan ontmoet je veel miserie, zegt collega Richard Trumka, de nieuwe voorzitter van de Amerikaanse vakbond.

Never such a crisis again

Poul Nyrup Rasmusssen, een oude bekende, van toen hij eerste minister in Denemarken was en ons verhaal steunde in de OESO, nu de voorzitter van de Europese socialistische partij sterkt ons in ons gevoel. Meerdere landen van de G20 willen terug over gaan naar de orde van de dag, de crisis loopt voor hen op haar laatste benen, dat noemt hij de BTB-strategie (back to business). Maar Rasmussen ziet het leger werklozen in Europa nog aangroeien van 22 miljoen tot 30 miljoen volgend jaar. "De klemtoon moet liggen op jobs, jobs redden en klassieke jobs omzetten in meer groene jobs. Dat is goed voor economie, werkgelegenheid en klimaat. Vorming en opleiding gebeurt nog steeds te weinig. De sociale zekerheid moet aan bod komen, de gezondheidzorgen kosten in de USA de helft meer dan gemiddeld in Europa, de hoogste kost van de wereld. Toch vallen 45 tot 50 miljoen Amerikanen buiten de prijzen. Zij worden er niet rijk van, de verzekeringsmaatschappijen wel."

"We moeten de Europese campagne voor financiële hervormingen nog versterken, onder het motto: "Never such a crisis again."
Er wordt gedacht aan een "transaction tax" om de financiële transacties onder controle te krijgen en om wat geld in de lege staatslade te brengen. En de hefboomfondsen, die zoveel financieel leed hebben veroorzaakt, moeten ook stevig worden aangepakt. OK, Poul, maar politiek Europa mag onze ideeën ook wel wat sterker ondersteunen.

Twijfel en optimisme

De vergadering van de "global union leaders" komt niet gemakkelijk op gang. We hebben onze eigen tekst, de "Global Unions Pittsburgh Declaration." Maar we hebben intussen ook de ontwerp-eindverklaring van de G20 zelf te pakken gekregen. Meer dan een herhaling van de grote principes van Londen zit er niet in. Amenderen dan maar, zodat we weten op welke punten we de G20-leiders deze dagen kunnen aansturen. Er heerst twijfel. Zullen de G20 niet blijven steken in de principes van Londen, zonder ze te concretiseren? Zal Obama nu verder gaan dan zijn beperkende verklaring over het ingrijpen op de ceo-bonussen? Zal Europa haar vraag tot meer financiële regulering kunnen realiseren? Zullen de groeilanden zoals China, India en Brazilië hun angst voor meer sociale regulering kunnen overwinnen? Overtuigen van sherpa's (adviseurs en onderhandelaars van de G20) en de regeringsleiders en staatshoofden, daar komt het op aan.

Greet De Keyser, de bekende VRT-correspondente in de VS confronteert me met dezelfde vragen. Maar vakbondsleiders zijn er om optimistisch te zijn. Niet zomaar, ze moeten elke kans benutten om de wereld wat rechtvaardiger en socialer te maken.

Coal and Steel

Het werd een lange reisdag gisteren. 7 uur, thuis vertrokken, 22 uur later (11 uur s'nachts hier) beëindigden we onze eerste vergadering hier. Waarom die G20 in Pittsburgh Penssylvania. Erevoorzitter John Sweeney van de AFL-CIO legt ons uit dat dit een oude kolen- en staalstad was. Het lag hier wat verscholen in de oneindige en mooie bossen op de hellingen van de Apalachen, tussen New-York en Canada. Het niet zo hoog vliegende propellervliegtuig gaf ons overigens een knap uitzicht op dit "Ardennenlandschap".

Het waren Zweden en Nederlanders die hier eeuwen voordien aanmeerden. Ze stelden het vrij goed met de Indianen en stichtten hier heel wat verschillende reformistische parochies die er nog bijzondere leefgewoonten op nahouden. Ook de Quakers en de Amish hebben hier nog altijd hun hoofdkwartieren.


Er werd hard gewerkt, maar de petroleumcrisis dwong de mijnen en heel wat staalfabrieken de poorten te sluiten. Niet allemaal, want de ellenlange zware treinen die een paar verdiepingen onder mijn hotelkamer donderen, hebben me enkele keren gewekt vannacht. Voor het overige mag ik zeker niet klagen over de mooie skyline die ik vanuit mijn kamer zie. Het stadscentrum is mooi omgeven door de Allegheny en de Monongahela, twee rivieren die iets verder de Ohio river vormen.



De Amerikanen willen Pittsburgh opnieuw propageren; "a nice small town" zeggen ze, met 350 000 inwoners in het centrum en 2,5 miljoen met de gehele agglomeratie bij. Als ik aan Amerika denk, dan denk ik aan - wat mij betreft de smaakbederver - ketchup. Wel Heinz heeft hier zijn wereldzetel. Voor het overige is de stad uit de crisis van de zeventiger jaren gekomen en specialiseerde zich in innovatie, technologie en dienstverlening.

Aan de verlichte reusachtige stadia die vannacht te zien waren, zijn baseball, American football, basket en ijshockey erg in. De Pittsburgh Steelers zijn populair. Andy Warhol, was van hier en lanceerde de pop-art, denk aan de Marilyn Monroe portretten. Er is een knap museum aan zijn werk gewijd, maar helaas geen tijd, het werk wacht. Op naar de G20 Union Summit.

Op weg naar Pittsburgh

Vandaag vertrek ik naar Pittsburgh. Dat betekent ettelijke uren op vliegvelden en in vliegtuigen. Van Brussel naar Newark (vlakbij New-York) en dan naar Pittsburgh in de staat Pennsylvania in het noord-oosten van de USA. Maar ik heb voldoende lectuur mee. Vooral documenten die ik nog eens wil doornemen. Zoals steeds wil ik zo goed mogelijk voorbereid ten tonele verschijnen.

Reden van mijn reis is natuurlijk de G20 die op 24 en 25 september doorgaat. Officieel hebben wij daar als vakbonden niets in de pap te brokken, maar sedert Washington en Londen is de G20-vakbondstop een begrip geworden. Ook de staatshoofden en eerste ministers die we zullen ontmoeten - president Kirchner van Argentinië, Bondskanselier Angela Merkel, eerste minister Yukio Hatoyama van Japan, de Australische premier Kevin Rudd en de topverantwoordelijken van internationale organisaties zoals Angel Gurría van de OESO, Pascal Lamy van de WHO en Dominique Strauss-Kahn van het IMF – kennen inmiddels het belang van deze vakbondsvergadering. Bedoeling is uiteraard om op die manier de beslissingen die de top neemt te beïnvloeden.

Zelf ben ik daar als adjunct-voorzitter van het IVV, maar in de vakbondsclub – als ik dat zo mag uitdrukken – zitten vakbondsleiders uit heel de wereld: Sharan Burrow uit Australië, Brendan Barber uit het Verenigd Koninkrijk, Da Silva Santos uit Brazilië, Michael Sommer uit Duitsland, Thamrin Mosii uit Indonesië, de oude en de nieuwe voorzitter van de Amerikaanse AFL-CIO Sweeney en Trumka, Takagi uit Japan, …

Zoals we naar aanleiding van de G20 in Londen deden dit voorjaar, hebben we met de vakbonden ook nu een Verklaring voorbereid, de ‘Pittsburgh Declaration’. Daarin zeggen we dat de crisis niet voorbij is, ondanks allerlei verklaringen i.v.m. een herstel van de economie. Zeker wat werkloosheid betreft, moet het ergste nog komen. Op wereldvlak verwachten we een stijging van de werkloosheid van 59 miljoen tegen het einde van dit jaar en een verdubbeling in de volgende 18 maanden. Miljoenen mensen zullen in de armoede terecht komen. De huidige crisis hebben we te danken aan drie decennia neoliberale politiek. Om crises te vermijden hebben we een duurzame groei nodig.

Wij willen dat dit een tewerkstellingstop wordt, een ‘job summit’. Werk is dé prioriteit, dat zegden we al in Londen. Wij willen een tewerkstellingsconferentie met alle bevoegde ministers van de G20 én de sociale partners om het Global Jobs Pact dat voor de zomer in Genève werd afgesloten tijdens de IAO-conferentie gestalte te geven. De hoofdpunten daarin zijn: investeer in werk, versterk uw sociale zekerheid en pas de internationale IAO-conventies toe. Dat is de beste garantie om uit de crisis te komen. En denk niet te vlug dat de crisis al voorbij is, blijf druk zetten op de financiële sector om deze meer te reguleren.

Hopen dat het lukt.