
Wereldcongres Internationaal Vakverbond - Vancouver - 21 tot 25 juni
Het ACV stuurt een sterke delegatie naar dit congres. De delegatie wordt geleid door Luc Cortebeeck die ondervoorzitter van het IVV is.
zaterdag 6 juni 2009
De Jannen van de Aids commissie

AIDS: 't wordt een aanbeveling
Oh, en er werd aardig wat lippendienst bewezen door de werkgevers en de regeringen aan de goede zaak. We mochten vooral niet twijfelen aan hun goede bedoelingen. Ze wilden een krachtig beleid rond aids. Maar het moest wel een aanbeveling blijven. Want ze wilden flexibiliteit en soepelheid om het nationale beleid aan te passen aan de nationale context. En aan de evolutie van de wetenschap.
Waarom je flexibiliteit nodig hebt voor principes als een discriminatieverbod voor seropositieven, of voor een verbod voor werkgevers om hun werknemers op HIV te testen en die resultaten in te kijken, dàt werd niet uitgelegd . Ook niet door de Europese unie die met zijn Tsjechische woordvoerster een wat rechts conservatieve lijn aanhoudt. Maar toegegeven: in de ontwerptekst staan ook een reeks bepalingen over steunprogramma's en gezondheidsbeleid die inderdaad eerder in een aanbeveling thuishoren. En je kan inderdaad twijfelen of de problematische landen ooit zo een conventie zullen ratiferen.
Hoe dan ook het werd gisteren snel en pijnlijk duidelijk dat de werknemersgroep geheel alleen stond met zijn keuze voor een conventie. Het werkgeversblok werd in zijn keuze voor een aanbeveling uitdrukkelijk gesteund door de Europese unie, de United States, China, en een reeks van Afrikaanse landen. Enkel Venezuela steunde uitdrukkelijk de werknemersgroep.
Ons amendement werd dan maar tandenknarsend terug getrokken. Het wordt , tot nader order, een aanbeveling. Eentje die dan in alle landen moet voorgelegd worden aan het bevoegd wetgevend orgaan. En waarover alle landen zullen moeten rapporteren wat ze er mee gedaan hebben. Aan het slot van de aanbevelingstekst kunnen we het nog eens proberen. En er volgt in elk geval een tweede lezing volgend jaar.
Vandaag zaterdag gaat de amendementenslag hier de hele dag verder. Houden jullie België morgen wat zindelijk in het stemhokje ?
vrijdag 5 juni 2009
Meer investeren in sociale dialoog
De crisis treft op veel hardere wijze deze zwakkere "informal workers". En zeer dikwijls dan nog vrouwen.
Dit alles gebeurt ondanks het bestaan van de fundamentele ILO-normen. Vrijheid van vereniging en recht op collectief onderhandeling zijn voor die Europeaan evidenties waar geen vragen bij gesteld worden. Maar elders in de wereld worden deze normen slecht toegepast, of niet gerespecteerd.
We hoorden al stemmen dat de crisis maar kan bestreden worden door niet te hard te focussen op de normen. Door wat flexibeler om te gaan met de toepassing ervan. Door wat meer evenwicht te brengen tussen normen en economische noden. Alsof die normen een rem zouden zijn voor een economische relance.
Verschillende experten kwamen de afgelopen dagen in the Commission of the Whole tegengewicht bieden tegen deze "visie".De crisis is er juist gekomen omdat men wereldwijd her en der normen aan zijn laars lapte.Omdat men niet genoeg investeerde in sociale dialoog en niet luisterde naar de stem van werknemers.
Omdat men verblind werd door hebzucht.
Financiers waren dronken van two-digit returns.
Economisten zaten te slapen aan het stuur van een op hol slaande wagen.
Kortom we hadden reeds jaren een onverantwoord economisch rijgedrag.
Waarbij men geen rekening hield met de andere weggebruikers. De zwakke weggebruikers: de werknemers.
En zo creëerde men een gigantische kettingbotsing. Waar nog steeds wagens inrijden op de staart ervan.
Bedrijven gaan overkop. Werknemers worden slachtoffer en verliezen hun job.
Dit mag niet opnieuw gebeuren. Er moet meer geïnvesteerd worden in sociale dialoog.
Zodat men luistert naar mekaar en niet blind en egoïstisch handelt.Die dialoog komt er niet vanzelf maar is altijd het resultaat van wederzijds respect.Tussen werkgevers en werknemers.
Die dialoog moet meestal ook sterk ondersteund en aangemoedigd worden. Door de overheid.
Zelfs in Europa overleggen en onderhandelen we immers dikwijls onder de schaduw van de wetgeving. Die zachte (of soms harde) dwang tot dialoog zorgt voor evenwicht, voor een sociaal gecorrigeerde vrije economie.Die sociale dialoog zal dus een essentieel onderdeel moeten zijn van gelijk welk crisisbestrijdend recept.
Normen zijn dus geen onderdeel van het probleem, wel een onderdeel van de oplossing.
En daarin moet we allen investeren.Wat als de ILO een fractie zou krijgen van de miljarden die rondgaan binnen Wereldbank en IMF?Wat zou men daar niet mee kunnen investeren om de "social capacity" wereldwijd mee te verbeteren.
Zodat informele werknemers, formele werknemers worden.Zodat ze volwaardig mee kunnen deelnemen aan de maatschappij.Misschien kan die verdomde crisis zo toch nog een positief effect ressorteren.
Een droom? Misschien. Maar die droom willen we hier via de Conferentie toch wat werkelijkheid laten worden.
We hebben een lijst!
Dat is elke keer een heel moeilijke oefening. Dit jaar vertrokken we van een lijst van liefst 1768 rapporten over inbreuken op allerhande IAO-conventies. Al die inbreuken werden door experten van de IAO onderzocht en vakkundig gerapporteerd. Op één week tijd kan je hooguit 25 gevallen grondig behandelen in de Commissie. U ziet al meteen hoe moeilijk zo een selectie is: van 1768 rapporten er amper 25 overhouden.
Daarbij komen diverse evenwichten om de hoek kijken. Een evenwichtige regionale spreiding: het zou niet aanvaardbaar zijn dat enkel arme landen uit het Zuiden aan bod zouden komen. Liefst komen er vanuit alle continenten landen op het lijstje. Uiteraard moeten de zwaarste inbreuken op de fundamentele IAO conventies aan bod komen: landen waar gesold wordt met kinderarbeid of geen vakbondsvrijheid bestaat. Maar liefst zijn er ook een aantal gevallen bij over wat meer technische conventies, zoals bijvoorbeeld problemen met de arbeidsinspectie of met conventies over sociale zekerheid.
Die selectie ligt op zich al heel moeilijk in de werknemersgroep. En dan moeten we ook nog met de werkgevers een akkoord kunnen maken. De regeringsgroep, rechter en partij in deze zaak, houdt zich bij die selectie in de vergadering meestal wat afzijdig. Maar sommige landen trekken wel achter de schermen alle mogelijke registers open om te vermijden dat ze op de lijst komen. Heel vervelend voor hen is dat het die vakbonden en werkgevers zijn die in de praktijk beslissen wie er op het strafbankje moet. Anders dan in de Commissie Mensenrechten van de Verenigde Naties hebben ze hier geen vetorecht, baten geen coalities met rijke of machtige bondgenoten. En dus gaan staatshoofden hoogstpersoonlijk aan de telefoon hangen bij de IAO-directie, dreigen hun financiële bijdrage aan ILO programma’s te schrappen, of slagen erin hun eigen vakbonden te laten tussenkomen in de werknemersgroep om hun land toch maar niet op de lijst te zetten. Allemaal meegemaakt de voorbije dagen. En allemaal vergeefs. Het illustreert alvast de grote gevoeligheid van al die landen voor een mogelijke IAO-reprimande.
Hoe moeilijk die discussie al is zonder dat lobbywerk van machtige landen merk je bijvoorbeeld aan de heftige discussies in de werknemersgroep zelf rond Venezuela. Dat gaat gepaard met geroep en getier op zijn Latino’s, toch heb ik dank zij een weldenkende meerderheid toch de orde kunnen herstellen. Voor sommige collega’s is Chavez nu eenmaal de meest sociale president ter wereld. Maar voor anderen, en dan hebben we het ook over Venezolaanse vakbonden, is Chavez dan weer de grootste dictator van Zuid Amerika. Die niet te beroerd is om onafhankelijke vakbonden uit te schakelen als hem dat uitkomt, en bij voorkeur werkt met door hem gecontroleerde organisaties. Venezuela staat dit jaar op de lijst.
En met Venezuela ook Belarus (Wit-Rusland), Chili, China, Colombia, Costa Rica, Congo, Ethiopië, Guatemala, Iran, Israël, Italië, Zuid-Korea, Koeweit, Maleisië, Mauritanië, Myanmar (het vroegere Birma), Nigeria, Pakistan, Panama, Peru, de Filippijnen, Rusland, Swaziland en Turkije.
Italië poogde met man en macht te ontkomen aan een rapport over hun discriminatie van migranten. Israël schakelde al eveneens zijn lobbywerk in de hoogste versnelling voor hetzelfde soort overtredingen. Ook Rusland en China komen op het matje: bij China gaat dat over hun arbeidsmarktbeleid, bij Rusland over kinderarbeid. Columbia en Guatemala wordt rekenschap gevraagd voor aanhoudende moorden op vakbondsleiders, Turkije en Swaziland voor het beknotten van de vakbondsvrijheid.
Dat lijstje van 25 is het resultaat van besprekingen in onze werknemersgroep waar we tot een lijstje kwamen van 27 landen. Daarmee trok ik dan naar Ed Potter, mijn collega voorzitter van de werkgeversgroep. Het compromis, bovenstaand lijstje van 25 landen werd in onze beide groepen door een meerderheid goedgekeurd. En nadien ook in de plenaire vergadering van de Commissie van de Normen.
Enig minpunt leek me dat het niet lukte om Japan op de lijst te krijgen. Japan bood nooit officiële verontschuldigingen aan de duizenden vrouwen uit door Japan bezette gebieden die tijdens de tweede wereldoorlog met gedwongen prostitutie de Japanse miltairen van dienst moesten zijn. De overlevende vrouwen wachten al jaren vergeefs op een formeel gebaar en minimale verontschuldigingen van Japan. Wat tal van andere regeringsleiders wél konden, zich formeel verontschuldigen voor (oorlogs-)misdaden uit het verleden, kan er bij Japan nog steeds niet af. Over dat al jaren aanslepend twistpunt was ook dit jaar geen compromis mogelijk met de werkgevers. Ook al wordt dit officieel niet besproken, toch zal ik vanuit de werknemersgroep Japan niet sparen tijdens mijn verslag aan de voltallige conferentie op de slotzitting.
Vanaf volgende week beginnen de besprekingen van de rapporten over en met de geselecteerde landen. Er is weer werk aan de winkel. Maar de eerste zware hindernis is genomen. Persoonlijk vind ik dit een mooie en evenwichtige lijst. Ware het niet dat mooi niet bepaald de omschrijving is voor dit soort inbreuken op internationale arbeidsnormen.
Nieuws uit de COW
Maar meer is onze commissie geïnteresseerd in hoe men dit voortaan kan voorkomen.
Feit is dat het merendeel van de experten erkennen dat het "systeem" is doorgeslagen.
Enkele quotes:
De groei van de economie werd de laatste 20 jaar niet omgezet in reële, harde investeringen.
Men creëerde (te)veel financiële 'waarde' die niet afgedekt werd door reële waarde.
Zo begon onze economie jaren aan een stuk te surfen op een virtuele financiële bubble.
De US-hypotheekcrisis was enkel maar de speld die de ballon deed openspatten.
Maar iedereen onderkent dat het er zat aan te komen.
Probleem is nu dat de crisis iedereen treft. Niet in het minst de armste landen die zeker geen oorzaak vormden van de crisis. Ook zij betalen nu mee het gelag.
Het is duidelijk dat men geen spons mag vegen over wat gebeurde. Men heeft een economisch probleem gecreëerd. Daar geen consequenties aan verbinden creëert een moreel probleem.
De financiële markten moeten hun verantwoordelijkheden nemen. In een vrije markt hebben ze het recht om te falen. Maar ook de plicht om hier mee voor op te draaien.
Welke effecten de crisis heeft op de werknemers komt ook aan bod. Dat lichten we even kort toe in een volgende bijdrage.
Naar een botsing rond aids ?
Een conventie, dat is het harde wetgevende werk. Dat wordt dan een tekst die door ILO lidstaten moet worden geratificeerd, waardoor het wettelijk afdwingbaar wordt. En waarbij lidstaten die zo een conventie ratificeerden achteraf gecontroleerd worden. Vraag dat maar aan die 25 lidstaten op het lijstje van de commissie van de normen.
Een aanbeveling, dat is het slappere, maar bredere werk. Slapper, want dat is geen afdwingbare tekst. Breder, want de ILO kan dan wel aan àlle landen een rapport opvragen hoe het er mee staat. Dat is breder dan een conventie, want daar kan je enkel aan landen die de conventie ratificeerden wat vragen.
In de werknemersgroep willen we allemaal een conventie. Dat vangt meteen de belangrijkste problemen op van de huidige ILO gedragscode inzake aids: het is dan niet meer vrijblijvend. Landen met een wetgeving waarbij sommige werknemers , sollicitanten of migranten verplicht worden getest op HIV, hebben dan een probleem. Net als landen waar werkgevers de testresultaten van hun werknemers mogen inkijken. Of die seropositieven discrimineren.
De werkgevers: die willen geen nieuwe wetten. Al genoeg wetten en conventies in de wereld. Vrijheid , blijheid alom. Het wordt in de commissie wat zachter gezegd, maar de boodschap is duidelijk : “the employers are opposed to a standard setting approach” zei hun Afrikaanse woordvoerder. En ook de regeringsgroep kiest met ruime meerderheid voor een aanbeveling. Ook de Europese Unie komt dat vertellen, mede namens ons Belgenland. Net als de USA van Obama, China en vele Afrikaanse landen.
Vandaag ging onze vergadertijd met de werknemers op aan het bespreken van een eerste serie amendementen op de ontwerp tekst. Al vanaf de tweede zin in de ontwerp tekst moet er gekozen worden voor een conventie of een aanbeveling. De ontwerp tekst heeft het over een aanbeveling. En van werknemerskant willen we dat wijzigen. Of voorlopig tussen haakjes zetten, tot het einde van de besprekingen. En intussen steun zoeken bij diverse regeringen. Of de keuze open laten tot volgend jaar, bij de tweede lezing. Dan hebben we allemaal een jaar tijd om bij onze regeringen te lobbyen voor een krachtiger instrument. Wat geen luxe zou zijn voor een probleem waar 33 miljoen mensen op deze wereldbol mee rondlopen.
Maar van pappen en nathouden willen de werkgevers niet weten. Die lieten informeel al weten dat ze morgen bij de eerste amendementen meteen duidelijkheid willen over wat het hier gaat: over een conventie of een aanbeveling.
Vandaag gingen de twee plenaire vergaderingen met alle deelnemers samen geheel op aan algemene tussenkomsten. Niet van de werkgevers en de vakbonden. Die hebben elk één woordvoerder en één gezamenlijk standpunt. En hebben maar één tussenkomst nodig. De regeringen hebben dat niet. En dus is er een lange stoet van landen die allemaal even hun standpunt willen toelichten.
Morgen volgt de laatste reeks van algemene tussenkomsten. En dan begint de amendementenslag. En de slag om een conventie of een aanbeveling. Het ziet er niet naar uit dat we die eerste veldslag gaan winnen.
woensdag 3 juni 2009
Het commissie werk begint


dinsdag 2 juni 2009
Proloog zit erop
Herman Fonck volgt de commissie over AIDS. Een privé-gezondheidsprobleem dat echter ook verstrekkende professionele gevolgen kan hebben. Waar mag een werkgever naar informeren? Mag men werknemers een verplichte test opleggen? Zaken waar we in Europa wel weg mee kunnen. Maar in pakweg het Afrikaanse continent waar veel seropositieve mensen zijn ligt dit totaal anders.
Ikzelf volg de plenaire commissie over de crisis. Hoe kunnen we de sociale impact van de wereldwijde crisis beperken. We zien al hoe moeilijk het is om in België met een gestructureerd sociaal overleg tot begeleidende maatregelen te komen. Men kan zich amper voorstellen wat dit elders in de wereld betekent. In landen waar vakbonden voortdurend worden tegengewerkt. Werknemers dreigen daar de luttele sociale rechten die ze hebben te verliezen. Zo dreigt de globalisering hen nogmaals hard te treffen.
Er ligt hier dus veel werk te wachten. Morgen rijden we de eerste echte rit. Dan zitten we aan de gesprekstafel met de vertegenwoordigers van de werkgevers en van de regeringen. Dat noemt men tripartisme. In België, en ook in Genève.
zondag 31 mei 2009
Zondag, leesdag
Vandaag was een leesdag. En het was weinig opwekkende lectuur, want ik heb nog eens de 40 ‘gevallen’ doorgenomen waaruit de Commissie Normen een definitieve lijst van 25 zal selecteren. Die 25 landen moeten zich dan voor de Commissie komen verantwoorden.
Voor wie niet zo vertrouwd is met de IAO een woordje uitleg over de Commissie voor de toepassing van de normen. Zoals u weet werkt de IAO conventies en aanbevelingen (normen) uit ter verbetering van arbeidsvoorwaarden, wereldwijd. Dat kan gaan over kinderarbeid, veiligheid op het werk, arbeidsinspectie, discriminatie, vrijheid van vereniging, migratie, … en nog veel meer. Maar Conventies uitwerken is een ding, ze doen naleven is nog iets anders. De Commissie Normen gaat nu precies na of de gemaakte afspraken wel toegepast worden in de Lidstaten. Daarvoor wordt in de loop van het jaar een rapport opgemaakt door experts dat eigenlijk een stand van zaken geeft wat betreft de werknemersrechten in de wereld. Uit dat rapport wordt een voorlopige lijst gedistilleerd van 40 landen. Die delicate oefening hebben we de voorbije maanden gemaakt in het Internationaal Vakverbond. In de eerste plaats wordt bij de keuze natuurlijk rekening gehouden met de ernst van de gevallen, maar we moeten ook een zekere geografische spreiding in acht nemen. Het gaat bijvoorbeeld niet op om allemaal Afrikaanse landen op het matje te roepen. En dan moet er ook nog een evenwicht zijn tussen de fundamentele conventies, bv. kinderarbeid, en de meer technische conventies zoals bv. arbeidsinspectie of asbestverwijdering. Maar dat deel van de voorbereiding is dus al gebeurd. In de loop van de volgende dagen beslist de Commissie welke de definitieve lijst van 25 is.
Over de landen die zich dit jaar effectief zullen moeten verantwoorden, kan ik nog niets kwijt, behalve een ding: Myanmar/Birma is er zeker weer bij. Het land heeft zelfs de ‘eer’ aan bod te komen in een speciale sessie wegens de voortdurende schendingen ter uitbanning van dwangarbeid. Na het recente schijnproces tegen Aung San Suu Kyi – naar aanleiding van het ten einde lopen van haar huisarrest – kunnen we ons alleen maar extra vragen stellen bij de bereidheid van het militaire regime om de toestand van de mensenrechten en de werknemersrechten in het land te verbeteren.
Morgen maandag
Voor mij wordt het de tweede keer dat ik deelneem aan die internationale arbeidsconferentie. Die internationale arbeidsconferentie, dat is zowat de Champions League van het sociaal overleg. Sociaal overleg op wereld niveau, met deelnemers uit alle landen. Anders dan in de Champions League wordt er heel wat minder gescoord. Maar àls er gescoord wordt, kan je resultaat hebben voor de gehele wereld. Dat is eens wat anders dan een Belgische cao maken in de nationale arbeidsraad.
Van vorige keer zijn me een aantal indrukken bijgebleven. Dat bont internationaal gezelschap van werkgevers, vakbonden en afgevaardigden van regeringen. Achter de balie een bediende met een keppeltje die een Arabische meneer in witte klederdracht zijn documenten aanreikt. Patrick Janssens moet er eens komen kijken. Een Chinese die in haar eerste tussenkomst in mijn commissie opmerkt dat ze spreekt namens de grootste vakbond ter wereld: meer dan 200 miljoen leden. En hoe het ACV die vakbond van “loek kurttebek” daar goed bekend is. En Luc er verkozen werd tot voorzitter van de werknemersgroep in de commissie van de normen. Waar 20 landen die wat mispeuterd hebben rond de ILO normen proberen te spartelen om aan een reprimande te ontkomen. En het moeizame lobbyen en avondlijk vergaderen om de werknemersgroep in die commissie op één lijn te brengen.
Zelf ga ik deze keer naar een commissie die werkt aan een gedragscode rond aids-preventie op het werk. Over vragen of werkgevers AIDS testen mogen afnemen van werknemers. Of mogen weten of sollicitanten seropositief zijn. Klinkt heel vertrouwd in de oren na Belgische discussies over alcohol en drugtests op het werk. Benieuwd hoe dat deze keer gaat lopen. Nog één keer slapen.
Herman Fonck, zondag 31 mei 2009