Jeanne Devos, a woman for all seasons

In de ACV delegatie in Genève zat voor mij een grote verrassing: Jeanne Devos zit zowaar in onze ACV-delegatie. Samen met Pia Stalpaert vertegenwoordigt Jeanne het ACV in de commissie rond huisarbeid.

Wie Jeanne Devos niet kent, kan er misschien wikipedia even op naslaan. Of googelt u maar even op de National Domestic Workers Movement. Of op zusterjeannedevos.org. Heel in het kort: Jeanne Devos verdiende meer dan haar sporen door haar inzet voor de huisarbeidsters in India en haar inzet voor de armen in Mumbai. In 1963 vertrok ze als Vlaamse missiezuster – met de boot duurde dat toen 28 dagen – naar India om er te werken in het instituut voor doven en blinden van de zusters van de jacht. Drie jaar later startte ze een studentenbeweging op die sensibiliseerde voor de rechten van de armsten. Van de studentenbeweging ging het naar de huisarbeidsters: op een dag bracht ze een groep van zes piepjonge thuisarbeidsters bij elkaar. En van daar ging het verder.

Ze trok zich het lot aan van kinderen uit arme dorpen die om te overleven via tussenpersonen als huisarbeidster naar de steden werden gebracht. En daar vaak in erbarmelijke omstandigheden, rechteloos en schaamteloos werden uitgebuit als huisslaafjes. Vanuit dat eerste groepje ontstond een hele beweging, inmiddels actief in 23 staten van India, een beweging die opkomt voor de rechten van huisarbeidsters, efficiënt actie voert tegen slavernij en andere uitwassen van de thuisarbeid.

Die beweging is er inmiddels een om 'u' tegen te zeggen, met sterke kernen van militantengroepen, met een netwerk van contacten in de dorpen en steden, die slachtoffers van misbruik helpen en opkomen voor hun rechten. Een waardig loon, een beschermd statuut, bescherming tegen uitbuiting en misbruiken, tegengaan van kinderarbeid, … Intussen is die national domestic workers movement die ze aanstuurde als nationale coördinator een massabeweging geworden.
Niet te beroerd om af en toe wat tegen de schenen te stampen van machthebbers als dat nodig is. Kritisch over de kerk. Een principiële keuze voor de zwaksten. Niet enkel caritas, maar opkomen voor rechtvaardigheid hier en nu. Een harde werker. Een beroepsagitator, om het met Paul Vandenboeynants te zeggen. De gave van het woord, van de inzet, van de bewogenheid, de gedrevenheid. En de redelijkheid om tot resultaten te komen. Met een lange lijst van resultaten in diverse Indiase deelstaten: minimumlonen voor huisarbeidsters, verbod op kinderarbeid. Acties voor een rechtvaardig loon, voor een leefbare arbeidstijd.

De laatste jaren vindt Jeanne Devos, inmiddels 75 jaar jong maar vinnig en strijdbaar als een Hagelandse pony, ook in België wat meer erkenning en bekendheid voor haar werk. Een tournee langs KAV –afdelingen, een opgemerkte passage op het ACW en LBC congres, binnenkort een toer langs ACV-organisaties en op het nationaal congres, genomineerd als grootste Belg, genomineerd voor de Nobelprijs van de vrede. En kersvers ereburger van de stad Leuven.
Die Jeanne Devos was uiteraard de geknipte madam om samen met Pia Stalpaert vanuit het ACV deel te nemen aan de commissie op de ILO die hier werkt aan een conventie én een aanbeveling op wereldniveau rond de erkenning van huisarbeid. Pia, gepokt en gemazeld in het Belgisch vakbondswerk van die sector; Jeanne niet te kloppen in datzelfde werk in een ander continent.

Volgens mij wordt het een goede conventie en een sterke aanbeveling.

De start van de commissie thuisarbeid

Vandaag is de conferentie echt van start gegaan. Ook de commissie rond domestic work is gestart. Tijdens de eerste officiële vergadering werden de voorzitters van iedere groep - regeringen, werkgevers en werknemers - benoemd.Ik weet niet of het toeval is, maar het is bij ons zeer Aziatisch getint.

De voorzitter voor de regeringen is van de Filipijnen, de voorzitter van de werkgeversgroep komt van Bangladesh en onze voorzitter van de werknemersgroep is van Singapore. Deze namiddag konden de voorzitters van iedere groep hun inleidende speech geven.

De werkgevers hebben onmiddellijk de toon gezet. Zij zijn tegen een conventie voor domestic workers, want te veel regelgeving zou alleen maar leiden naar een vermindering van de tewerkstelling, of zou volgens hen de deur openzetten naar de meer informele circuits.Maar dit verhaal kennen we natuurlijk wel.

Onze voorzitter Halima Jakob, vakbondsvrouw en senator in Singapore, is in de tegenaanval gegaan. Zij heeft er vooral op gewezen dat wij dit jaar en volgend jaar een historische vergissing kunnen rechtzetten. Wij kunnen in onze werkgroep geschiedenis schrijven. Huisarbeiders kunnen via een conventie eindelijk het respect krijgen dat zij verdienen. Zij moeten aanzien worden als werknemers, zij moeten net zoals alle andere werknemers die werken voor hun brood, recht hebben op een eerlijke verloning, rustdagen en recht op sociale zekerheid. In tegenstelling tot wat sommige werkgevers of regeringen denken, word je niet als huisarbeider geboren. Je bent er niet om te dienen, maar om je brood te verdienen.

Daarom mogen huisarbeiders niet uitgesloten worden van alle bestaande conventies. Halima Jakob wees ook op de verantwoordelijkheid van de regeringen. Ook domestic workers zijn burgers van hun land. Zij moeten door hun regeringen beschermd worden tegen slavernij en uitbuiting.

Na een daverend applaus, vooral van de tientallen domestic workers in de zaal, kwamen de regeringen aan het woord. Enkelen zijn voorstander van een goede reglementering, anderen zullen nog moeten overtuigd worden. Het worden sowieso spannende dagen. Waarin wij vanuit alle continenten samenwerken en mensen proberen te overtuigen van de noodzaak van een goede reglementering voor domestic workers.

De aanwezigheid van de vele domestic workers geeft aan de onderhandelingen een extra dimensie. Deze vrouwen voelen zich eindelijk ernstig genomen. Hun enthousiasme is voor ons een extra motivatie.

Boeman Europa

Vandaag is ook de commissie werkgelegenheid van start gaan. Of zoals dat hier heet: de Committee for the Strategic Objective for Employment. Dat verwijst naar de strategische objectieven van de Internationale Arbeidsconferentie(IAO). Twee jaar geleden keurde de Internationale Arbeidsconferentie de baanbrekende Verklaring over Sociale Rechtvaardigheid goed. Een antwoord op de sociale dimensie van de globalisering. Wat laat, maar tegelijk mooi op tijd, net voor het uitbreken van de financiële crisis. Vier strategische objectieven in die Verklaring: werkgelegenheid, sociale bescherming, normen (minimumregels dus) en sociale dialoog. En met ook de afspraak dat regelmatig de balans zou worden opgemaakt voor die vier thema’s. In het IAO-jargon heet dat nu het “recurrente item”. Te beginnen met werkgelegenheid.

Dat recurrente item heeft vanaf dit jaar ook zijn effect op de commissie voor de toepassing van de normen. Die bespreekt elk jaar, vooraleer ze een aantal probleemlanden bekijkt, een algemene expertenstudie naar de wereldwijde toepassing van bepaalde IAO-normen. Dat is de “étude d’ensemble”. Afspraak is nu dat die studie vanaf dit jaar elke keer zou aansluiten bij het “recurrente item”. Zodat je op deze Conferentie een dubbele discussie krijgt over de werkgelegenheid: in de commissie werkgelegenheid én in de commissie normen. Niet zomaar parallel. Want vrijdag in de vooravond ontvangt de commissie werkgelegenheid een tripartiete afvaardiging vanuit de commissie normen. Met dan uiteraard Luc Cortebeeck voor de werknemersgroep. Die delegatie komt de conclusies presenteren van de besprekingen over werkgelegenheid in de commissie normen. Hopelijk in consensus. Zo niet in verdeelde slagorde.
Omwille van dat dubbelproces daarom ook deze ochtend al overleg in de werknemersgroep, om goed af te stemmen wat in de beide commissies moet gebeuren. Voor een deel nog wat tasten en zoeken. Iedereen is wat onwennig in de nieuwe benadering. Maar met de vaste wil om de regeringen te confronteren met de dubbelspraak: wel de volledige werkgelegenheid onderschrijven, maar tegelijk een economisch of budgettair beleid voeren dat daarop haaks staat.

Dat laatste kwam al snel centraal te staan in de openingsstatements in de commissie werkgelegenheid deze namiddag. Opvallend hoe de wijde wereld, althans langs werknemerskant, zich bijzonder veel zorgen maakt over het versnelde saneringsbeleid in de Europese landen. Want een drastische, synchrone opkuis van de overheidsfinanciën, onder de terreur van de financiële markten, dreigt het prille herstel te fnuiken. Het maakt het nog hallucinanter vanuit het thuisfront te horen dat deze week van de Belgische verkiezingscampagne vooral in het teken staat van wie het snelst en het meest wil saneren.

De Belgische regering gaf in de commissie werkgelegenheid tegengas tegen een versnelde sanering en bepleitte dat recht zou worden gedaan aan de toekomstige conclusies van de commissie normen. Dat viel bij de werknemersgroep in goede aarde. En het is de verdienste van Josly Piette, de Belgische delegatieleider.

Josly, a man for all seasons

Wie de foto van de Belgische delegatie tijdens de openingssessie bekeek, heeft het allicht al opgemerkt. Ook Josly Piette is lid van de Belgische delegatie.

En niet zomaar een lid: Josly is dit jaar de chef van de gehele Belgische delegatie op de ILO conferentie. Josly aan u voorstellen hoeft allicht niet: hij was de vorige Minister van Arbeid in de beginperiode van deze legislatuur toen de regering Leterme maar niet van start raakte. Onder meer de wet waarmee de werknemersvertegenwoordiging in KMO’s werd geregeld, loodste hij door het sociaal overleg en door het parlement. Maar Josly was ook voordien al een Bekende Belg: jarenlang was hij als algemeen secretaris van het ACV onze Franstalige numero uno.

Alle nationale delegaties in de internationale arbeidsorganisatie hebben een delegatieleider die verantwoordelijk is voor de gehele tripartite afvaardiging. België heeft de goede gewoonte om die functie bij beurtrol toe te wijzen aan iemand die zijn sporen verdiende in het sociaal overleg. Dit jaar werd Josly door de Belgische regering aangewezen als delegatieleider.

De eerste dag

Gisteren 1 juni was het hier in Genève vooral een dag van procedures. Dat komt omdat de ILO-conferentie is samengesteld uit drie groepen die elkaar voor de eerste keer onmoeten bij het begin van de conferentie. En het dan liefst snel eens moeten worden over wie welke commissie gaat voorzitten, hoe de delegaties verdeeld worden, wie in welke commissie gaat zetelen. En vermits er niet één wereldvakbond is die dat allemaal vooraf kan regelen, wordt dat op de conferentie afgesproken. Met op dinsdagvoormiddag een bijeenkomst van ITUC waar met de leden van ITUC afgesproken wordt wie zal worden voorgedragen voor welke commissie.

Maar ITUC is langs vakbondskant niet de enige, zij het wel de grootste internationale speler. Er zijn ook de Chinese vakbonden, de Cubaanse en Venozolaanse die hun eigen overlegstructuur hebben. In de namiddag was er dan een eerste bijeenkomst van de gehele werknemersgroep, met àlle vertegenwoordigers van vakbonden van de hele wereld en van alle strekkingen.

Daar werd ook Luc Cortebeeck terug verkozen als voorzitter van de werknemersgroep in de Commissie voor toepassing van de normen. Dat gebeurde met applaus en op voordracht van de Columbiaanse vakbonden. Die commissie van de normen is zonder meer de belangrijkste commissie van deze conferentie. Het is de commissie die toekijkt op de naleving van de normen door al die lidstaten. En landen op het matje roept.

Zonet, het is nu woensdagmorgen, was er de eerste officiële plenaire openingsbijeenkomst van de ILO-conferentie. Een enorme zaal, met delegaties uit àlle landen. Met de formele goedkeuring van al die voordrachten zodat de conferentie eindelijk van start kan. Net als vorig jaar was er eerst nog een manifestatie van Iraanse betogers die op het podium klommen met een oproep om de Iraanse delegatie uit de ILO te zetten. En foto’s droegen van vermiste politieke gevangenen.
Binnen een kwartier gaat mijn commissie over Aids van start. Wordt vervolgd.

Morgen maandag (bis).

Morgenavond hebben we afspraak in Divonne-les Bains, een Frans stadje in de buurt van Genève waar we met de ACV-delegatie logeren. Dat wordt terug onze stek van waaruit we twee weken lang, sommige collega’s drie weken, de jaarlijkse conferentie van de ILO volgen. Het is er beduidend goedkoper logeren dan in het dure Genève, dus pendelen we van daaruit dagelijks de dertig km naar Genève. En daarom wacht ons morgen een autorit van zo een 800 km. Mijn valies staat klaar, de autokoffer was vrijdag op kantoor al behoorlijk geladen met kartonnen dozen en allerlei materiaal dat mee moet.

Ginder treffen we het gezelschap van Luc Cortebeeck, Pia Stalpaert, Andrée Debrulle, Veronique Rousseau, Chris Serroyen, Gilbert De Swert, Katrien Verwimp. En Jeanne Devos. En wat al die ACV-collega’s daar gaan doen ?

Luc Cortebeeck, Loek Korttebeck zoals ze dat daar onnavolgbaar uitspreken, gaat er weer de werknemersgroep voorzitten in de Commissie van de Normen. Die gaan weer een 25tal landen selecteren die wel ILO conventies ondertekenden, maar in de fout gingen bij de naleving van die normen. En dat gaat niet om kleinigheden, maar om fundamentele internationale minimumregels als vakbondsvrijheid, kinderarbeid, collectief overleg, arbeidsveiligheid, discriminatie, …Luc’s team moet er om dat werk in goede banen leiden, goed gestoffeerde dossiers hebben. Niet in het minst om weerwerk te kunnen bieden aan de pleidooien van de landen die op het matje worden geroepen. Want die brengen dikwijls een hele batterij aan lobbywerk, juridisch en retorisch talent in stelling om te ontsnappen aan een negatieve beoordeling in het rapport van de commissie.

En dat dossierwerk moet noodgedwongen ter plaatse gebeuren: de selectie van de 25 landen gebeurt immers pas ter plekke, tijdens de eerste week op basis van voorbereide experten-rapporten en onderzochte klachten over tientallen landen. Die selectie is alvast een eerste moeilijke beslissing van die tripartite commissie. Een commissie met in elk van de geledingen een bonte samenstelling van afgevaardigden uit alle hoeken van de wereld en van alle denkbare strekkingen. Een onderhandeld compromis tussen de werkgevers en werknemersdelegatie over die selectie geeft de doorslag. Dat geduldig onderhandelen, eerst binnen de werknemersgroep en nadien met de werkgevers en de hele commissie is het werk voor de eerste week. Veronique Rousseau van onze internationale dienst, en Andrée Debrulle van onze studiedienst houden de backoffice recht, samen met Gilbert Deswert en Katrien Verwimp die ook elk een aantal landendossiers voor hun rekening nemen.

Pia Stalpaert van ACV Voeding en Diensten en Jeanne Devos hebben een andere opdracht. Dit jaar wordt gewerkt aan een ontwerp van een ILO conventie en een aanbeveling rond waardig werk voor huisarbeid en dienstbodes. Zij gaan daar aan de kar trekken voor een internationale norm. Wij zijn heel fier dat zuster Jeanne Devos, die in India zoveel ervaring heeft opgedaan en prachtig werk doet tegen de uitbuiting van kinderen in de meer bemiddelde gezinnen, deel uitmaakt van onze ACV-delegatie. Ze komt in deze blog vast later nog aan bod.

Chris Serroyen volgt de discussies over een wereldwijde strategie voor meer en betere tewerkstelling, een meer dan belangrijk thema in crisistijd.

En zelf ga ik naar de AIDS-commissie. Dat zou dit jaar moeten kunnen afgerond worden met een officiële ILO aanbeveling. Over dingen zoals de vraag of werkgevers AIDS testen mogen afnemen van hun werknemers. En of landen mogen weten of migranten seropositief zijn. Zo een aanbeveling moet dan in alle lidstaten met de regelgevende macht worden besproken. Daarover later meer. Nog één keer slapen. En 800 km rijden.