We hebben een lijst

Een moeilijk en gevoelige discussie.

In de commissie van de normen zijn we sinds zaterdag begonnen aan de bespreking van de gevallen. Zaterdag het klassieke zware geval van Myanmar (Birma), buiten categorie. En gisteren, maandag zijn we begonnen aan de vorige week overeengekomen “short list” van landen die op het matje worden geroepen omdat de naleving van bepaalde IAO-conventies er problematisch is.De samenstelling van deze lijst is elk jaar een bijzonder gevoelige discussie. Anders dan in overige UN-organisaties werkt de IAO op een strikt tripartiete basis. Vetorechten van bepaalde staten zoals in de Veiligheidsraad zijn onbestaande, anders dan in de Europese unie weegt de stem van elk land even zwaar. De Belgische stem weegt er even zwaar dan de Chinese stem. Werkgevers en werknemers samen hebben een meerderheid, als werkgevers en werknemers het eens zijn, heb je al een pak regeringen nodig om een andere beslissing te nemen.

In december het expertenrapport, in juni de commissie van de normen.

Alweer uniek is de manier waarop de IAO toeziet op de naleving van de normen. Elk jaar wordt de commissie voorzien van een rapport over de naleving van de normen, opgesteld door de experten van de ILO. Die onderzoeken klachten over het overtreden van geratificeerde conventies. Dat resulteert in een rapport waarin tot ongenoegen van nogal wat lidstaten man en paard worden genoemd. Een dik boek waarin land per land inbreuken op bepaalde normen worden opgesomd en uiteengezet. Landen die naar het oordeel van de experten zwaar over de schreef gaan krijgen in de overzichtslijst een zogeheten dubbele voetnoot. Dat waren alvast de eerste kandidaten om deze week voor de commissie te verschijnen.

Dat sanctiemechanisme wordt door heel wat landen sterk geschuwd. Ze kunnen zich weliswaar komen verdedigen en verantwoorden voor de commissie, maar hebben niet zo heel veel diplomatieke middelen om de besluitvorming over hun land te beïnvloeden door lobbywerk of coalities. Want zodra werkgevers en werknemers het eens zijn over een bepaalde conclusie, is dat een meerderheid. En een negatieve beoordeling krijgen van de IAO is voor heel wat landen een lelijke blaam, die nogal wat nationale en internationale persaandacht krijgt, en wat soms door democratische landen gehanteerd wordt in internationale handelsovereenkomsten.

Een agressieve werkgeversgoep

De commissie kan elk jaar een 25-tal landen op de lijst zetten. Dat is elke keer een moeilijke afweging bij de selectie: welk land willen we al of niet op de lijst. Sommige vakbonden willen hun land héél graag op de lijst, omdat ze de klacht terecht vinden. In andere landen zijn de vakbonden sterk verdeeld of ronduit tegen het oproepen van hun land. Dat was deze keer het geval voor Marokko rond kinderarbeid. En de vraag of Venezuela op de lijst moet geeft meestal aanleiding tot zeer gepassioneerde debatten tussen de Chavez-believers en de tegenstanders in de werknemersgroep. En na de discussies en afwegingen in de werknemersgroep moet er nog met de werkgevers worden onderhandeld over een gezamenlijke lijst. Want er moet een meerderheid zijn, en aan de regeringen heb je in dit geval absoluut geen houvast.

De werkgevers kwamen dit jaar vrij agressief uit de hoek. Met harde kritiek op het werk van de IAO-experten. Het voorstel van de werknemersgroep, met steun van IVV en EVV, om het Verenigd Koninkrijk wegens problemen met het stakingsrecht op de lijst te zetten kon voor hen absoluut niet. Ongeveer alles werd uit de kast gehaald: dreigementen van de Britse werkgevers om de Internationale Werkgeversorganisatie te verlaten, zware druk dus op de delegatieleider van de werkgevers Niet van aard om de gemoederen te bedaren langs werknemerskant. En Venezuela moest voor de werkgevers opnieuw op de lijst. En Columbia er weer afgehaald worden. En van een stemming kon al helemaal geen sprake zijn: de werkgevers lieten weten dat ze de zaal zouden verlaten zodat, door het absenteïsme van regeringen, het quorum niet zou worden gehaald.

Vrijdagavond kwam er dan toch na veel moeizame discussies een akkoord uit de bus met de werkgevers. United Kingdom bleef geschrapt, Venezuela bleef op de lijst (maar dat heeft ook de steun vanuit een Venezolaanse vakbond). Columbia werd geschrapt, maar krijgt opnieuw een tripartiete delegatie vanuit de Commissie van de Normen op bezoek die zelf een onderzoek zal instellen . Daarmee kan de Commissie aan de slag.Het lijstje van landen dat de revue zal passeren bestaat uit Burma/Myanmar; Burundi; Cambodje; Canada; Centraal Afrikaanse Republiek; Costa Rica; Tsjechië; Egypte, Georgië, Guatemala, India, Iran, , Mauretanie, Mexico, Marokko, Peru, Rusland, Soedan, Swaziland, Thailand, Turkije, Oekraine, Oezbekistan en Venezuela en Wit Rusland (Belarus). We komen er later in deze blog nog op terug.