Willy Morales

Vrijdagavond om 21 uur heeft men Willy Morales gevonden. Willy Morales was een vakbondsman. Zijn lichaam is gevonden op de weg en het was daar duidelijk achtergelaten met de bedoeling dat het nog meerdere keren zou overreden worden. Ook vooraf was hij al zeer sterk toegetakeld. Hij was gefolterd. Zijn weduwe blijft over met twee kleine kinderen.

Dit is een van de gevallen. Hij zal de zoveelste zijn dit jaar. In 2008 werden in Guatemala 11 vakbondsleiders vermoord, in 2007 waren dat er 9.
Soms worden mensen vermoord, soms worden ze opgepakt en verdwijnen ze. Zo is er op dit moment iemand die men heeft opgepakt en die men beschuldigt van moord op iemand anders. Maar niemand gelooft dat verhaal, niemand gelooft dat die persoon de moord gepleegd heeft. Men vraagt nu wat de stand van zaken is in het onderzoek, in welke gevangenis hij zit, of hij niet bezocht kan worden, ... Maar op al deze vragen, krijgt men geen antwoord. De vrees is dat ook hij op een of andere manier verdwenen is.

Dit zijn natuurlijk de uiterste vormen van 'tegenwerken' van de vakbond, maar de andere vormen zijn ook duidelijk. Van zodra men ontdekt dat mensen gesyndiceerd zijn, worden ze ontslagen. Men doet raids op kantoren van vakbonden om ledenlijsten te bemachtigen; die lijsten heeft men nodig om mensen te kunnen ontslaan. In theorie is er een gerechtelijke procedure om die mensen terug aan te werven, de uitspraak gebeurt wel maar ze wordt nooit uitgevoerd.

De mensen die wij ontmoeten, vrezen dat tijdens het bezoek van onze delegatie zal gebeuren wat telkens bij dergelijke gelegenheden gebeurt. De overheid zal proberen aan te tonen dat ze écht wel haar best doet. Ze zullen bijvoorbeeld zeggen dat ze het aantal arbeidsrechters verhoogd hebben. Maar in de praktijk schijnt dat nog niet gerealiseerd te zijn. Ze zullen zeggen dat ze het kantoor van de procureur-generaal speciaal voor die aangelegenheden i.v.m. vakbondsrechten versterkt hebben. Maar in de praktijk ziet niemand daar iets van. Ze zullen zeggen dat ze een tripartiet comité hebben opgericht om een aantal zaken op te volgen. Maar in de praktijk stelt men dat tripartiete comité samen met mensen die de regering zelf aanduidt en gebeurt dat dus niet door de vakbonden zelf. Regering en werkgevers doen altijd hun uiterste best om aan te geven hoe goed ze hun best doen, maar in de praktijk gaat het niet vooruit.

Volgens onze gesprekspartners is dat te wijten aan het feit dat een minderheid hier een meerderheid regeert. Een minderheid die belang heeft bij de winsten van de ondernemingen, die die ondernemingen ook nodig heeft. Vandaaruit ontstaan dan telkens coalities. Die is er bv. ook voor de maquilas, dat zijn de ondernemingen in de vrijhandelszones. Daar moeten ze geen taksen betalen. Voor de maquilas bestaat ook een akkoord met lagere minimumlonen. De omstandigheden waarin de mensen er moeten leven en werken tarten iedere verbeelding.

Tot daar enkele voorbeelden, enkele situaties.