We hebben een lijst!

Gisteren hebben we met de Commissie van de Normen beslist over de lijst van 25 landen die we gaan behandelen. Die landen moeten zich volgende week komen verantwoorden voor allerlei inbreuken op de normen.
Dat is elke keer een heel moeilijke oefening. Dit jaar vertrokken we van een lijst van liefst 1768 rapporten over inbreuken op allerhande IAO-conventies. Al die inbreuken werden door experten van de IAO onderzocht en vakkundig gerapporteerd. Op één week tijd kan je hooguit 25 gevallen grondig behandelen in de Commissie. U ziet al meteen hoe moeilijk zo een selectie is: van 1768 rapporten er amper 25 overhouden.

Daarbij komen diverse evenwichten om de hoek kijken. Een evenwichtige regionale spreiding: het zou niet aanvaardbaar zijn dat enkel arme landen uit het Zuiden aan bod zouden komen. Liefst komen er vanuit alle continenten landen op het lijstje. Uiteraard moeten de zwaarste inbreuken op de fundamentele IAO conventies aan bod komen: landen waar gesold wordt met kinderarbeid of geen vakbondsvrijheid bestaat. Maar liefst zijn er ook een aantal gevallen bij over wat meer technische conventies, zoals bijvoorbeeld problemen met de arbeidsinspectie of met conventies over sociale zekerheid.

Die selectie ligt op zich al heel moeilijk in de werknemersgroep. En dan moeten we ook nog met de werkgevers een akkoord kunnen maken. De regeringsgroep, rechter en partij in deze zaak, houdt zich bij die selectie in de vergadering meestal wat afzijdig. Maar sommige landen trekken wel achter de schermen alle mogelijke registers open om te vermijden dat ze op de lijst komen. Heel vervelend voor hen is dat het die vakbonden en werkgevers zijn die in de praktijk beslissen wie er op het strafbankje moet. Anders dan in de Commissie Mensenrechten van de Verenigde Naties hebben ze hier geen vetorecht, baten geen coalities met rijke of machtige bondgenoten. En dus gaan staatshoofden hoogstpersoonlijk aan de telefoon hangen bij de IAO-directie, dreigen hun financiële bijdrage aan ILO programma’s te schrappen, of slagen erin hun eigen vakbonden te laten tussenkomen in de werknemersgroep om hun land toch maar niet op de lijst te zetten. Allemaal meegemaakt de voorbije dagen. En allemaal vergeefs. Het illustreert alvast de grote gevoeligheid van al die landen voor een mogelijke IAO-reprimande.

Hoe moeilijk die discussie al is zonder dat lobbywerk van machtige landen merk je bijvoorbeeld aan de heftige discussies in de werknemersgroep zelf rond Venezuela. Dat gaat gepaard met geroep en getier op zijn Latino’s, toch heb ik dank zij een weldenkende meerderheid toch de orde kunnen herstellen. Voor sommige collega’s is Chavez nu eenmaal de meest sociale president ter wereld. Maar voor anderen, en dan hebben we het ook over Venezolaanse vakbonden, is Chavez dan weer de grootste dictator van Zuid Amerika. Die niet te beroerd is om onafhankelijke vakbonden uit te schakelen als hem dat uitkomt, en bij voorkeur werkt met door hem gecontroleerde organisaties. Venezuela staat dit jaar op de lijst.

En met Venezuela ook Belarus (Wit-Rusland), Chili, China, Colombia, Costa Rica, Congo, Ethiopië, Guatemala, Iran, Israël, Italië, Zuid-Korea, Koeweit, Maleisië, Mauritanië, Myanmar (het vroegere Birma), Nigeria, Pakistan, Panama, Peru, de Filippijnen, Rusland, Swaziland en Turkije.

Italië poogde met man en macht te ontkomen aan een rapport over hun discriminatie van migranten. Israël schakelde al eveneens zijn lobbywerk in de hoogste versnelling voor hetzelfde soort overtredingen. Ook Rusland en China komen op het matje: bij China gaat dat over hun arbeidsmarktbeleid, bij Rusland over kinderarbeid. Columbia en Guatemala wordt rekenschap gevraagd voor aanhoudende moorden op vakbondsleiders, Turkije en Swaziland voor het beknotten van de vakbondsvrijheid.

Dat lijstje van 25 is het resultaat van besprekingen in onze werknemersgroep waar we tot een lijstje kwamen van 27 landen. Daarmee trok ik dan naar Ed Potter, mijn collega voorzitter van de werkgeversgroep. Het compromis, bovenstaand lijstje van 25 landen werd in onze beide groepen door een meerderheid goedgekeurd. En nadien ook in de plenaire vergadering van de Commissie van de Normen.

Enig minpunt leek me dat het niet lukte om Japan op de lijst te krijgen. Japan bood nooit officiële verontschuldigingen aan de duizenden vrouwen uit door Japan bezette gebieden die tijdens de tweede wereldoorlog met gedwongen prostitutie de Japanse miltairen van dienst moesten zijn. De overlevende vrouwen wachten al jaren vergeefs op een formeel gebaar en minimale verontschuldigingen van Japan. Wat tal van andere regeringsleiders wél konden, zich formeel verontschuldigen voor (oorlogs-)misdaden uit het verleden, kan er bij Japan nog steeds niet af. Over dat al jaren aanslepend twistpunt was ook dit jaar geen compromis mogelijk met de werkgevers. Ook al wordt dit officieel niet besproken, toch zal ik vanuit de werknemersgroep Japan niet sparen tijdens mijn verslag aan de voltallige conferentie op de slotzitting.

Vanaf volgende week beginnen de besprekingen van de rapporten over en met de geselecteerde landen. Er is weer werk aan de winkel. Maar de eerste zware hindernis is genomen. Persoonlijk vind ik dit een mooie en evenwichtige lijst. Ware het niet dat mooi niet bepaald de omschrijving is voor dit soort inbreuken op internationale arbeidsnormen.