Hartchirurg in de politiek

Als laatste in de rij contacten ontmoette de delegatie de vice-president van Guatemala, Rafael Espada, een hartchirurg die op een bepaald moment gebeten werd door de politieke microbe en naar eigen zeggen vond dat hij iets moest doen voor zijn land. "Er is hier ontzettend veel armoede. 70% van de inwoners zijn indigenas die als mensen eigenlijk niet geteld worden. We zitten met een gecorrumpeerde justitie, politie en administratie. De opleidingen zijn ontoereikend; zeker voor meisjes die zelfs geen recht hebben op opleiding. De gezondheidszorg is slecht. Er is een hoge kindersterfte. Te veel moeders sterven in het kraambed ... Als dokter vond ik dat ik daarin meer verantwoordelijkheid moest nemen." Hij wordt gezien als de drijvende kracht achter president Alvaro Colon, op dit moment in het buitenland. Maar zal deze regering de kracht en voldoende steun hebben om het land uit die desastreuze toestand te halen?

De vice-president neemt alvast geen blad voor de mond: "Financiëel doen we het eigenlijk niet slecht; maar dan wel schandelijk genoeg voor slechts voor 10% van de bevolking. We hebben een goede SZ; voor een bovenlaag, hoogstens 17% van de bevolking. Het probleem is dat de echte toplaag geen belastingen wil betalen. We zitten nu aan 12% inkomstenbelasting en ook de ondernemingsbelasting betekent niet veel. Daarmee kan je geen sociaal systeem uitbouwen. En voor een stuk heeft het banditisme dat zo welig tiert met die ongelijkheid te maken."

Hij vertelt ook dat in de vredesakkoorden van 1976 - na de burgeroorlog - enkele slimmeriken bewust leger en politie quasi tot nul herleid hebben. De argumentatie was dat het land zeker geen politiestaat mocht worden. En dat klonk toen heel mooi. Alleen is achteraf gebleken dat dit was ingegeven door de misdadigers van de narcotrafiek. Zij hebben op die manier een uitstekend vervoersysteem kunnen uitbouwen voor hun producten.

Volgens Rafael Espada moeten er vier zaken gebeuren. "Ten eerste moet de solidariteit uitgebouwd worden. Dat betekent werken aan gezondheidszorg en onderwijs, werken aan huisvesting en zelfs geld geven aan de extreem armen. Ten tweede moet het land regeerbaar gemaakt worden, de corruptie moet verdwijnen. In alle instellingen - bv. politie en justitie - moet een grote schoonmaak gehouden worden. Derde actiepunt is de veiligheid. Om die te verbeteren moeten we ingaan tegen het geweld dat te maken heeft met de narcotrafiek, tegen het geweld ten aanzien van vrouwen, tegen het geweld ten aanzien van vakbondsleiders... Ten vierde moet de productiviteit verhoogd worden, bv. in het toerisme, in de landbouw, in de mijnbouw. En dat kan." Voor de vice-president passen ook de vakbonden in dit plaatje. Vakbondsmensen moeten voor hem in de eerste plaats veilig zijn zodat een fatsoenlijke sociale dialoog op gang kan komen.
Hij herhaalt nog eens dat opleiding en vorming nodig zijn. "Het niveau is nu op alle terreinen te laag, vooral aan de top", aldus de vice-president, "maar ik geloof wel dat onze politiek kans maakt, maar dan moet men ons toch wat meer tijd geven dan vier jaar ... ."

Hij belooft dat de president en de regering het rapport van de "Hoge Missie van de IAO" ernstig zullen nemen. Wij sloten af met de verwachting dat op de IAO-conferentie van juni dit jaar een concreet plan moet gepresenteerd worden.